ROZDZIAŁ VII

ROSJA I ZAGRANICA – DWUDZIESTOWIECZNE KIERUNKI

W SPORZE O SPECYFICZNE CECHY FEUDALIZMU W ROSJI

Niniejszy rozdział, wychodząc poza ramy problematyki zasygnalizowanej w tytule rozprawy, ma za zadanie jedynie w zwięzły, skrótowy sposób zasygnalizować, iż problem feudalizmu rosyjskiego po dziś dzień pozostaje kwestią otwartą, a nawet sporną, wywołując polemiki wśród badaczy XX-wiecznych. Nie bez znaczenia pozostaje również fakt, iż zagadnieniu feudalizmu na Rusi wiele uwagi poświęcili w swoich badaniach – obok myślicieli rosyjskich – także historycy polscy, zachodnioeuropejscy oraz amerykańscy. Mimo, że ich poglądy również wykraczają poza ramy mojej pracy, są warte zasygnalizowania, jako że wnoszą wiele istotnych treści dotyczących interesującej nas problematyki, a co najistotniejsze – wskazują na znaczenie tego zagadnienia w nauce historycznej w ogóle, stąd też celowym było chociażby zasygnalizowanie kierunków ich poszukiwań.

W związku z powyższym w rozdziale niniejszym przedstawione zostały poglądy na kwestię feudalizmu na ziemi ruskiej historyków rosyjskich XX wieku oraz reprezentantów światowej nauki historycznej, ujęte w syntetyczny sposób, nie pretendując do ich szczegółowej analizy.